Sosyal Medya

Makale

ABDÂ’deki ikilem

tarihinde yayınlandı.

Ufuk Güldemir, Cumhuriyet gazetesinin Washington temsilcisi olduÄŸu günlerde yazdığı Teksas - Malatya kitabında Amerika’da Özal’la ilgili bir “ikilem”i yazar.

Özetle der ki:

“ABD’de Özal’la ilgili iki görüş çatıştı. Birisi, Özal’ın geçmiÅŸteki MSP’den adaylığını hatırlatarak, onun gizli bir Ä°slamcı olduÄŸunu, takıyye yaptığını ve ona güvenilmemesi gerektiÄŸini ifade ederken, diÄŸeri “Evet Özal dindar bir insan ama nihayetinde Müslüman bir ülkeden söz ediyoruz, onun dindar olması normal ama o Batı’da büyük kuruluÅŸlarda çalıştı, eÅŸi de modern bir kadın” diyerek Özal’dan rahatsız olunmaması gerektiÄŸini kaydetti.”

Åžu sıralar The Atlantic dergisinde Jeffrey Goldberg’in Obama ile yaptığı uzun görüşmelerin 19 sayfayı bulan notlarında CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’a iliÅŸkin bölümlerle, ABD’nin iki eski Türkiye Büyükelçisi, Morton Abramowitz ve Eric Edelman’ın New York Times’da çıkan yazıları bana bir kere daha, ABD’de bir Türk lider hakkındaki “ikilem”i hatırlattı.

Evet, Goldberg, Obama’nın ErdoÄŸan’la ilgili tırnak içindeki sözlerini yansıtmıyor. Ä°zlenim veriyor. Ä°zlenimleri de hoÅŸ deÄŸil. Mesela şöyle bir ifade:

“BaÅŸlarda Obama, ErdoÄŸan’ı DoÄŸu ve Batı arasında bölünmeye köprü olacak bir tür ılımlı Müslüman lider olarak gördü ama Obama ÅŸimdi onu bir baÅŸarısızlık ve Suriye’ye istikrarı getirecek güçlü ordusunu kullanmayı reddeden bir otoriter olarak düşünüyor.”

Ä°ki eski büyükelçi ise öyle örtülü ifadeler arkasına sığınma gereÄŸi duymadan CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’a “ya istifa etme ya da reform yapma” Ã§aÄŸrısında bulunuyor.  

Bunların CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın ABD’ye yapacağı gezi öncesine denk gelmesi de hoÅŸ deÄŸil.

Nitekim CumhurbaÅŸkanlığı sözcüsü Ä°brahim Kalın iki büyükelçiye twitter üzerinden “Kendini sömürge efendisi zanneden iki eski ABD Büyükelçisi ‘ErdoÄŸan istifa etsin’ yazmış. Türkiye’ye talimat verdiÄŸiniz günler geçti beyler” tepkisini veriyor.

Ak Parti sözcüsü Ã–mer Çelik ise Sayın CumhurbaÅŸkanı ile ilgili ifadelerin Goldberg’in yorumu olduÄŸuna iÅŸaret ederek “Bu ifade kabul edilemez, doÄŸru da deÄŸil. Bunu kınıyoruz” diyor ve “Daha güçlü bir yalanlama gelmesini süreç içinde beklediklerini” bildiriyor. Bu arada AA kanalıyla ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Mark Stroh’un bir düzeltmesi geliyor. Stroh şöyle diyor: “ErdoÄŸan, DAEÅž karşıtı koalisyonumuzda önemli bir ortaktır ve bu yönetim NATO müttefiki olan Türkiye’nin güvenliÄŸine kesin olarak baÄŸlıdır.”  

Ä°kilem, dedik ya... Ä°sterseniz bunlara ABD’nin kafası karışık, diye de bakmak mümkün. Bunun OrtadoÄŸu’daki geliÅŸmeler konusunda Türkiye - ABD iliÅŸkilerine yansıdığını da görüyoruz. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın ABD’ye yönelik “Kiminle dostsun, müttefiksin, stratejik ortaksın?” sorgulamaları da mukabil duyguların ifadesi açısından dikkat çekiyor.

Goldberg’in Obama ile görüşme notlarında ABD BaÅŸkanı’nın bölgedeki baÅŸka ülke ve simalarla ilgili kanaatler ve deÄŸerlendirmeler de var. Mesela ABD’nin Esed’le ilgili tavrının deÄŸiÅŸmesinde IŞİD’in kafa kesme görüntülerinin bulunduÄŸu görüşü... Endonezya’daki Ä°slami geliÅŸmelerin yönü ve bunda Suud etkisi, Suud-Ä°ran nüfuz mücadelesi vs...

Åžu anda Türkiye’de daha çok olayın Obama’nın CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’a iliÅŸkin yaklaşımı öne çıkıyor. Bir çevre, Obama’nın tavrından içerde “ErdoÄŸan karşıtlığı”na malzeme bulmaya çalışıyor, diÄŸer yandan ise tepkiler geliyor.

Ancak olayın Türk - Amerikan iliÅŸkilerine dair daha geniÅŸ bir boyutu olduÄŸu unutulmamalı. Obama’dan ayrı iki eski Büyükelçinin deÄŸerlendirmelerinin ABD’de nasıl bir lobinin bakışını yansıttığını da dikkate almak gerekiyor. Olay CumhurbaÅŸkanlığı ve Hükümet seviyesinde, sadece “ErdoÄŸan ekseni”nde mi deÄŸerlendirilir; ben öyle olacağını da düşünmüyorum. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın da Ak Parti’nin de taa yola çıkarken, ABD ile iliÅŸkileri daha boyutlu deÄŸerlendirdiÄŸini sanıyorum. Åžimdi de OrtadoÄŸu’daki geliÅŸmelerde dargın-barışık her durumda Türkiye - ABD iliÅŸkilerinin ciddi önem taşıdığı açık. Onun için birkaç gün önceki yazımda “ABD ile her ÅŸeyin yeni baÅŸtan konuÅŸulması gerektiÄŸi”ni ifade ettim. Bence bu mesele hayatiyetini her gün daha çok artırıyor.

 

 

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.